Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rahabilitasyon Bölümü, Pediatrik Rehabilitasyon Ünitesi, 21 Mart Dünya Down Sendromu Günü dolayısıyla açıklama yaptı. Pediatrik Rehabilitasyon Ünitesi adına Sorumlu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emine Handan Tüzün tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Down sendromu, 23 kromozom çiftinin 21. çiftindeki fazladan bir kromozom bulunması sebebiyle oluşan genetik bir farklılıktır. Down sendromlu olmayan kişilerde 46 kromozom bulunmaktadır. Down sendromlu kişilerde ise 21. kromozom 3 tane olduğundan toplamda 47 kromozom vardır. Down sendromu kalıtsal geçirgenlik göstermez, ölüme sebep olmaz. Nedenleri henüz bilinmese de ileri anne yaşı, önceki çocuklarda Down sendromu öyküsü, ebeveynlerden birinde kromozomal bozukluğun varlığı Down sendromu görülme oranını artırmaktadır. İlaçlar, vitamin eksiklikleri, hormonal ya da viral sebepler ve sigara kullanımı ile ilgili sonuçlar kesin değildir. Dünyada yeni doğanlarda 1/700-1/1000 arasında görülmektedir.
Down sendromlu bireylerde sıklıkla görülen bulgu ve belirtiler nelerdir?
Down sendromlu bireylerde hem işlevsel hem yapısal çeşitli farklılık ve/veya bozukluklar görülmektedir. Bu kişilerde avuç içinde tek çizgi olması, birinci ve ikinci ayak parmakları arasında büyük boşluk, küçük ayaklar ve eller, küçük ağız ve burun boşlukları, basık burun, çekik göz gibi karakteristik yüz hatları vardır.
Düşük kas tonusunun neden olduğu kas zayıflıkları, eklemlerde hipermobilite ve bağ dokuda gevşeklik, denge bozuklukları, hafif-orta derece obezite, mental retardasyon gibi bulgular da işlevsel bozukluklardır.
Bazı tıbbi problemler de Down sendromlu bireyler arasında yaygındır. Bunlar arasında kalp problemi, işitme ve görme sorunları, tiroid hastalıkları, solunum problemleri, mide ve bağırsak hastalıkları görülebilir. Şunu unutmamak gerekir ki bazı Down sendromlu bireylerde bu bahsedilen tıbbi problemlerin hiçbirine rastlanmaz.
Neden Fizyoterapi ve Rehabilitasyon?
Down Sendromlu çocukların ihtiyaçları diğer çocukların ihtiyaçlarından farklı değildir. Çevrelerini keşfetmek, oynamak, öğrenmek, gülmek isterler. Bunları yaparken daha başarılı olabilmeleri için özel eğitim öğretmenleri, fizyoterapistler ve iş-uğraşı terapistleri gibi sağlık profesyonellerinin desteğine ihtiyaç vardır. Özel eğitim yıllardır Down sendromlu bireylere uygulanırken fizyoterapi ve rehabilitasyon son yıllarda onların yaşam kalitelerini artırmak için giderek daha fazla önem kazanmıştır. Ayrıca şunu belirtmek gerekir ki birey ile fizyoterapist ne kadar erken karşılaşırsa başarı o kadar artmaktadır. Buna göre bebeklik döneminden itibaren erken müdahale kapsamında ele alınan Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Down sendromlu bireylerin yaşama katılımı için önemli rol oynamaktadır. Fizyoterapistlerin Down sendromu için kaba motor gelişimlerini hızlandırma, el becerilerini geliştirme, denge ve koordinasyon problemlerinin önlenmesi/giderilmesi ve solunum performanslarını artırma ve bilişsel fonksiyonlarını destekleme olarak 5 alanda önemli rolleri vardır. Bu amaçla öncelikle detaylı bir değerlendirme yaparak var olan problemler tespit edilir, ailenin ve bireylerin beklentileri tartışılır ve bunların doğrultusunda fizyoterapi ve rehabilitasyon programının içeriği planlanır ve uygulanır.
Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Pediatrik Rehabilitasyon Ünitesi olarak kurulduğu günden bu yana Down Sendromlu çocuklarımızın topluma katılımlarını hızlandırmak adına farklı sağlık profesyonelleri ve Gazimağusa Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi müdürlüğü ve öğretmenleri ile iş birliği içinde çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Bu çalışmalarımızın giderek daha fazla meyvesini alıyor olmanın onur ve gururunu yaşamaktayız.
2011 yılında Birleşmiş Milletler Down sendromlu kişilerde 21. kromozomun 3 tane olması nedeniyle 21.03 (21 Mart) tarihini Dünya Down Sendromu Günü kabul etmiştir. Dünya Down Sendromu Günü, Down sendromlu bireyleri ve ihtiyaçlarını görünür kılmak, aynı zamanda onların bizim için ne kadar değerli olduğunu göstermek için bir fırsat sunmaktadır. Kromozomlar şekilleri itibarıyla çoraplara benzer ve her bir kromozom bizleri farklı bireyler haline getirir. Bu bağlamda hepimiz farklıyız ve farklılıklardan korkmuyoruz, onları kucaklıyoruz dediğimiz ve farklı renklerimize sahip çıktığımız bu günde farklı renk çoraplarla rengimizi belli etmemiz önemlidir. Down sendromlu çocuklarla ilgili farkındalık ne kadar artırılırsa onların yaşama katılmasına o kadar destek olunur. Katılımları arttıkça yaşam kaliteleri de artar. Down sendromlu bireylerle ilgili en temel hedef onları topluma kazandırmaktır. Bu yılın farkındalık teması “Down sendromu ve İstihdam” dır. Bu bağlamda Down sendromlu kişilerin çocukluktan yetişkinlik dönemine geçişlerinde istihdam edilebilirlik oranlarını artırmaya yönelik olarak tüm topluma önemli görevler düşmektedir. Dünyamıza kattıkları +1 değer ile birçok iş kolunda başarılı olacaklarını biliyor ve aileden başlayarak tüm toplum tarafından desteklendiklerinde onları topluma kazandıracağımıza inanıyoruz.
